Wyświetlenie artykułów z etykietą: umowa

Dosyć często w praktyce strony umowy o roboty budowlane zastrzegają, że wypłata wynagrodzenia należnego podwykonawcy nastąpi po wypłacie wynagrodzenia wykonawcy przez inwestora. Zastrzeżenie takie, zgodnie jednoznaczną z tezą wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17.07.2007 r. (sygn. aktI Aca 817/06), należy uznać za nieważne. Teza powołanego wyroku stanowi bowiem, że „nieważne jest postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora”. W uzasadnieniu cytowanego wyroku czytamy, że nieważność owego zastrzeżenia umownego wynika z jego sprzeczności z naturą umowy o roboty budowlane, która to jest umową odpłatną. Uzależnienie bowiem wypłaty wynagrodzenia od zdarzenia przyszłego i niepewnego powoduje, że nie tylko data wypłaty wynagrodzenia jest niepewna, ale przede wszystkim niepewna jest sama wypłata wynagrodzenia. Objaśniając możliwość uzależnienia przez strony wypłaty wynagrodzenia podwykonawcy od zdarzenia przyszłego Sąd, za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 30.08.1990 r. (sygn. akt IV CR 236/90), przyjął, że takie zastrzeżenie umowne będzie ważne, o ile „nastąpienie tego zdarzenia w przyszłości jest - w ramach rozsądnych ludzkich oczekiwań - oczywiście pewne”

W uzasadnieniu cytowanego orzeczenia Sąd wyjaśnił jednocześnie, że w przypadku nieważności postanowień umownych normujących termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy data wymagalności roszczenia podwykonawcy powinna zostać określona zgodnie z przepisami art. 647 i art. 654 KC. 

Na kanwie sporu o zapłatę wynagrodzenia z umowy o roboty budowlane, toczącego się przed Sądem Okręgowym w Warszawie (sygn. akt XXV C 647/11) Sąd wywiódł istotne wnioski odnośnie ważności klauzuli 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC warunkującej możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń przez wykonawcę. Mianowicie w uzasadnieniu wyroku z dnia 11.07.2012 r. wydanego w rzeczonej sprawie Sąd uznał, że klauzula ta w zakresie wyłączającym wykonawcy możliwość dochodzenia od zamawiającego roszczenia, na skutek uchybienia przez wykonawcę 28 dniowemu terminowi jego zgłoszenia inżynierowi, stanowi obejście prawa tj. przepisu art. 119 KC, przez co zgodnie z art. 58 § 1 KC jest nieważna.

Sąd podniósł, że treść klauzuli, na gruncie prawa polskiego stanowi niedopuszczalną umowną modyfikację instytucji przedawnienia i wprowadza dalej idące konsekwencje niż upływ terminu przedawnienia. Zgodnie bowiem z klauzulą 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC, w przypadku nieterminowego zgłoszenia roszczenia przez wykonawcę jego roszczenie wygasa, podczas gdy upływ terminu przedawnienia powoduje, że zobowiązanie przekształca się w naturalne. Zdaniem Sądu postanowienia komentowanej klauzuli nie znajdują również podstawy w kodeksowej zasadzie swobody umów, gdyż wprowadzanie umownych terminów zawitych jest wyłączone spod dyspozycji stron. W konsekwencji Sąd wskazuje, że klauzula 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC narusza bezwzględnie obowiązujące przepisy art. 117 § 1, art. 119 oraz przepis art. 353¹ KC.

Powyższy wyrok niewątpliwie otwiera furtkę do dochodzenia zapłaty wykonawcom, których roszczenia zostały odrzucone przez inżyniera na podstawie opisanej klauzuli.